Choć nie wszyscy zdajemy sobie z tego sprawę, wymienniki ciepła są powszechnie stosowane w wielu dziedzinach naszego życia. Najpopularniejsze są grzejniki występujące w pomieszczeniach oraz chłodziarki wykorzystywane, między innymi, w przemyśle. Główną funkcją pełnioną przez te urządzenia jest zamiana temperatury substancji, którą mają ochłodzić lub ocieplić. Mogą w ten sposób oddziaływać na gazy, ciecze czy ciała stałe.
Poszczególne rodzaje wymienników ciepła wyodrębniamy kierując się ich odmiennymi właściwościami. Przede wszystkim, dzielimy je ze względu na to, czy podnoszą, czy obniżają temperaturę. Poza tym, odróżniamy je na podstawie rodzaju czynnika, organizacji przepływu, charakteru działania oraz kilku innych parametrów. Sprawia to, że istnieje naprawę wiele odmiennych wymienników.
Najważniejsze rodzaje wymienników cieplnych to grzejniki i chłodnice. Jednak, obok nich jest mnóstwo innych, bardziej skomplikowanych urządzeń, na przykład parowników czy skraplaczy. Każdy z nich działa nieco inaczej tak, by ich funkcjonowanie było dostosowane do indywidualnych potrzeb. Na co dzień najczęściej korzystamy z wymienników działających na zasadzie gaz-gaz lub ciecz-gaz.
Niektóre wymienniki mogą działać stale, inne okresowo. To pozwala na ich ekonomiczne użytkowanie. Ponadto, w urządzeniach chłodniczych lub cieplnych może dochodzić do mieszania czynników, a ich liczba jest zależna od szczegółowego wymiennika. Sama budowa wymienników również jest niezwykle różnorodna. Pojawiają się te typowo rurowe, rurowo-płaszczowe, płytowe, spirale i wiele innych pozycji.